Prezentujemy obiekt nagrodzony GRAND PRIX w Konkursie AEDIFICIUM 2019-2023 organizowanym przez SARP Oddział Białystok. Nagrodę przyznano za projekt i realizację Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku.
Autorzy: Arkon – Jan Kabac, Zespół projektowy: arch. Jan Kabac, arch. Bartłomiej Dudziński, arch. Anna Babula, arch. Marcin Szymborski, arch. Mateusz Mazur. Obiekt ten otrzymał także Nagrodę Aedificium w kategorii Budynek Użyteczności Publicznej.
Inwestor: Urząd Miejski w Białymstoku.
Z opisu autorskiego:
Założenia ideowe i kompozycyjne koncepcji projektowej –
Wiele współczesnych realizacji muzealnych obiektów, dobrze obrazują znaczenie formy architektonicznej i wykreowanej przestrzeni w przekazie merytorycznych treści związanych z tematyką ekspozycji, również w przypadku zachowanych historycznych budowli. Te najczęściej postindustrialne obiekty wnoszą swoistą wartość, która może znacznie wzbogacić muzealny przekaz. W oparciu o taką przesłankę oraz przedłożone przez Inwestora wytyczne programowe, przyjęto następujące założenia:
- istniejący budynek magazynu w niezmienionej formie, przeznaczony na ekspozycje stałe, staje się sam w sobie jakby jednym z eksponatów,
- istniejąca bocznica kolejowa wzdłuż południowej rampy staje się główną drogą dojścia i osią całego założenia.
Towarzysząca drodze dojścia, przestrzenna instalacja, zmusza zwiedzających do osobistego odczytania symboliki „stalowego lasu”, surowej tajgi, masowości wywózek, tragicznie przerwanych ludzkich losów. Wyniesiona dominanta w postaci zwartego prostego bloku zimnego metalu symbolizująca chłód i pustkę tego rejonu świata. Wewnętrzna droga zwiedzania, oparta została na silnych kontrastujących przestrzeniach, odpowiadających tematyce poszczególnych ekspozycji. Wejście stanowi, wysoka, pusta mroczna przestrzeń symbolizująca nieznany los zesłańców. Etap wywózki i drogę stanowi ciemna niska przestrzeń parteru starego magazynu. Etap życia na zesłaniu, to pozornie nieograniczona, prześwietlona przestrzeń piętra magazynu z której powrót następuje do współczesności.
– Upamiętnienie ofiar Katynia i pozostałych miejsc straceń stanowi odrębną część w podziemiach magazynu. Jego forma jak również wnętrze piwnicy stanowią bardzo silnie działającą przestrzeń, która musi wzbudzać u widza stan pokory, zadumy, refleksji. – arch. Jan Kabac.
Fotografie i rysunki: materiały zgłoszone do Konkursu: Jan Kabac (Arkon) oraz Piotr Trojniel (SARP Białystok).
